Chúng ta và ngài thị trường

 Nếu bạn suy nghĩ có một hoặc một nhóm người đang chi phối thị trường chứng khoán, họ muốn thì thị trường tăng, không muốn thì cho thị trường giảm, có lẽ bạn giống như mấy đứa nhóc đang thần tượng siêu anh hùng. Sự thật là không ai có thể chi phối thị trường này cả, ngài thị trường là mạnh mẽ nhất, tuân theo ngài thị trường hoặc bạn sẽ thua lỗ lớn.

"Lái, tạo lập" có lẽ là thuật ngữ các bạn nào cũng biết, các bạn nghĩ họ thật quyền lực, có thể điều khiển giá cổ phiếu như ý muốn. Bạn nghĩ lái là chủ tịch công ty, là "tay to, big boy" thông đồng với hội đồng quản trị, vậy lái có thực sự mạnh mẽ vậy không và họ là ai? Thực ra "lái" cũng chỉ là nhà đầu tư giống như chúng ta, nhưng họ có vốn lớn, trong ngắn hạn có thể hướng giá cổ phiếu theo ý họ muốn. Nhưng "lái" có nhiều đội, đội này bán thì có thể đội kia mua, tất cả tạo ra sự giằng co thể hiện trên nến mà bạn xem mỗi ngày.

Những lợi thế của đội "lái, tạo lập" có thể kể đến: họ nhiều tiền, cầm nhiều cổ phiếu ở mức giá thấp, họ nắm nhiều thông tin của công ty. Tất nhiên để có lợi thế về thông tin họ cũng cần tốn nhiều tiền bạc, thời gian để xây dựng các mối quan hệ. 

Vậy những nhà đầu tư cá nhân với số vốn ít ỏi, chiếm 90% thị trường liệu có lợi thế gì hơn đội tạo tập. Lợi thế lớn nhất của nhỏ lẻ đó là có thể dễ dàng mua bán cổ phiếu bằng chỉ một hoặc vài lệnh. Khi thị trường sụt giảm mạnh, đội tạo lập rất khó để thoát "hàng", còn nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ cần một lệnh mà thôi. 

Nhà đầu tư nhỏ lẻ khó thể học theo Warren Buffet. Warren bỏ vài tỉ đô mua cổ phiếu của một công ty, ông tham gia vào hội đồng quản trị, nắm giữ cổ phiếu hàng năm trời. Bạn không thể ngồi trong hội đồng quản trị như Warren để có thể nắm được những tin tức nội bộ, cũng không đủ thông minh như ông để có thể phân tích một công ty rẻ hay đắt. Những mô hình định giá chỉ là tham khảo, bạn mua và giữ cổ phiếu một công ty, bất chấp thị trường đang sụt giảm mạnh, giá cổ phiếu điều chỉnh 30 40% từ giá bạn mua, bạn gồng lỗ với niềm tin duy nhất rằng công ty này là công ty tốt. Như vậy bạn đang tự vứt bỏ đi lợi thế lớn nhất của một nhà đầu tư nhỏ lẻ, "thoát hàng trong một lệnh".

Thị trường luôn cho bạn niềm tin về những viễn cảnh tươi đẹp, tâm trí con người thì luôn sợ thua lỗ nên chọn tin vào những lời tốt đẹp. Nắm giữ một cổ phiếu với mức lỗ 50%. có khi nào bạn nhìn lại lịch sử xem mất bao năm để cổ phiếu đó tăng được gấp đôi không. 

Chuyên gia cũng chỉ dự đoán và chẳng khác gì chúng ta cả.

Chẳng ai biết đợt sụt giảm này thị trường sẽ về mức điểm bao nhiêu cả. Bạn nghĩ mốc 1200 là kháng cự cứng suốt 20 năm của thị trường? mình xin không có nhận xét. Nếu bạn hỏi chủ tịch FED Jerome Powel rằng nâng lãi suất hiện tại có thể kiềm soát lạm phát chưa, kinh tế có hồi phục bước sang trang mới không, ông cũng trả lời bạn rằng không thể biết chính xác, phải quan sát và đánh giá tiếp. Nếu bạn hỏi ông Putin chiến tranh khi nào kết thúc, giá dầu có còn tăng nữa không, ông cũng trả lời không thể biết chắc, phải tiếp tục quan sát. 

Thị trường hay nền kinh tế là một hàm số có quá nhiều biến, chúng ta không thể dự báo chính xác thị trường, điều cần làm là đi theo nó. Như thời điểm hiện tại, ngày 17/06/2022, tín hiệu downtrend của vnindex đã quá rõ ràng, giá giao dịch dưới cả MA200, các cổ phiếu vốn hóa lớn như ngân hàng, bất động sản, thép đều sụt giảm mạnh và đang dò đáy, vậy chiến lược của mình trong giai đoạn này là đứng ngoài quan sát. Bạn càng lướt lát trong thị trường gấu bạn càng mất tiền (Hãy đứng ngoài thị trường gấu).

Điều chắc chắn là thị trường được chi phối bởi quy luật cung cầu. Nếu lực bán mạnh hơn lực mua, cổ phiếu của bạn sụt giảm. Nếu cổ phiếu bạn cầm đang thua lỗ, mở lại đồ thị bạn sẽ tự trách bản thân tại sao không bán vào ngày, vào tuần mà lực bán cực lớn làm cổ phiếu bạn sụt giảm phá vỡ các đường hỗ trợ. Bạn có thể chọn tin vào đôi mắt, cổ phiếu bị bán mạnh tức nó đang có vấn đề. Bạn có thể chọn tin vào những điều bạn nghe thấy, "đây là cổ phiếu tốt", "tạo lập đang rũ hàng để gom" và đang đau đầu với những khoản lỗ 40 50%.

Cung và cầu giống như cuộc chiến giữa bò và gấu

Thị trường thì luôn như thế, hết chu kì tăng rồi lại sụt giảm. Khi thị trường liên tục sụt giảm, bạn sợ hãi tột độ, than trách thị trường là cờ bạc, thị trường ở Mỹ tốt hơn, thị trường ở Trung Quốc đẹp hơn. Nhưng thực sự thị trường ở đâu cũng luôn như thế, vnindex 20 năm nay cũng đã trải qua nhiều chu kì như thế. Lỗi nằm ở chúng ta, thiếu kiến thức, kĩ năng, thiếu một phương pháp đầu tư, thiếu tư duy quản trị rủi ro. Thị trường sẽ nhanh chóng tốt trở lại sớm thôi vì thị trường gấu thường ngắn một nửa so với thị trường bò, điều quan trọng sau mỗi lần thua lỗ bạn học được gì, bạn sai không phải là vấn đề, vấn đề là bạn biết mình sai, chấp nhận sai, sửa nó.

Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn có thêm góc nhìn mới về đầu tư.

Mời các bạn đọc thêm nhiều bài viết tại blog của mình, chủ yếu chia sẻ kiến thức, kĩ năng, không hô hào, khuyến nghị.